Genel Tanıtım

 

 

İlçemiz Gümüşhane’nin en eski İlçelerden biridir. Evliya Çelebi’nin Seyahat namesinden  öğrendiğimize göre İlçe merkezi Erenkaya köyünde iken 1800 ‘lü yıllarda bugünkü İlçe Merkezine taşınmıştır.Şiran Farsça bir kelime olup, aslanlar anlamına gelmektedir. Şiran İlçe merkezinin ne zaman kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemekle beraber 1018 yıllarındaki Selçuklu akınları ile Anadolu’ya ilk giren Türk boyları tarafından kurulduğu muhtemeldir. Erzurum kadılığı’ nın 1219 tarihli mahkeme ilamına bakılırsa, ilçenin 200-250 senelik bir tarihi olduğu anlaşılır. Şiran’ın tarihini Anadolu tarihi ve Gümüşhane, Bayburt, Trabzon, Erzincan, Şebinkarahisar, Amasya, Sivas, Çorum tarihleri ile birlikte ele alıp incelediğimizde çeşitli kaynaklarla beraber İlçe tarihini hemen hemen çıkarmak mümkündür. Bölgede yaşayan uygarlıklar kronolojik sıraya göre şöyledir.  HİTİTLER, URARTULAR, KİMMER-İSKİT AKINCILARI, METLER, PERSLER, PONTUS KRALLIĞI, ROMALILAR, SELÇUKLULAR ve OSMANLILAR.

Şiran Bölgesinin Osmanlı yönetiminin eline geçmesi 1473’deki Otlukbeli savaşı ile olmuştur. Osmanlı fethinden sonra Şebinkarahisar sancağının bir nahiyesi olarak idare edilen Şiran, XVI. Yüzyılın sonuna kadar buraya bağlı kaldı. XVII. Yüzyıldan sonra Erzurum Vilayetinin Erzincan Sancağı ile Trabzon Vilayetinin Gümüşhane Sancağı arasında değişik zamanlarda idare edilen Şiran İlçesi bazen de Kelkit nahiyesi ile birlikte bir ilçe yapılmıştır. Tanzimatın ilanından sonra Erzurum’a bağlanan Şiran İlçesi, 1839 Osmanlı Vilayet Kanunu ile yeniden Kelkit ile beraber Erzincan’a bağlandı. 1865 yılında yapılan Vilayet teşkilatlanmasında tekrar Gümüşhane sancağına bağlandı. 93 harbinden sonra, 1879 senesinde yine Gümüşhane sancağından ayrılan Şiran ve Kelkit kazaları, Erzurum eyaletinde yeniden teşkil edilen Bayburt sancağına bağlandı. 1884 yılında Bayburt sancağının lağvedilmesi ile 1921 yılında bağımsız sancaklar il olunca Gümüşhane bağımsız sancağı da il oldu. 1925’te Şiran İlçe statüsü aldı. İlçemiz Deniz seviyesinden 1400 metre yükseklikte olup, 992 km2  alanı kapsar.

Şiran               :
Doğuda           : Kelkit
Batıda             : Alucra
Kuzeyde          : Torul
Güneyde         : Refahiye ilçeleri ile çevrilidir.

İlçe çeşitli kaynaklarda Şiran ovası diye adlandırılsa da arazi bakımından daha çok bir platoyu andırmaktadır. İlçenin kuzeyinde Tersun dağları doğudan batıya doğru uzanır. Güneyinde Çimen dağları, doğusunda Çilhoroz dağı ile üç tarafı kapalı açık hilal görünmektedir.

İlçenin en önemli akarsuyu Kelkit çayıdır. Sulama da pek kullanılmamasına rağmen sadece civarındaki yerleşim alanlarını sulamaktadır. İlçenin doğudan batıya doğru güneyinden geçer. Ayrıca Şiran Çayı, Akbulak deresi, Yukarıkulaca deresi, Yeşilbük deresi, Karaca suyu, Zunzurt suyu Kelkit çayına karışan akarsulardır.

İlçenin iklimi Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgeleri iklimi arasında bir geçiş iklimi özelliği arz etmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer. Yapılan rasatlara göre 92 yaz günü bulunmaktadır. Yaz günleri Mayıs ile Eylül ayları, Kış günleri ise Kasım, Mart ayları arasında geçmektedir. 

İlçe Merkezinde Tekke, Karaca, Fatih, Mertekli ve Şehit Hakan  Mahallesi olmak üzere 5 mahallesi mevcuttur. Ayrıca Yeşilbük Beldesi (Yeşilkent ve Yeşilyurt Mahallesi) ve 70 köy ve bunlara bağlı 16 adet mezra olmak üzere 93 yerleşim birimi vardır. İlçemize en uzak köy 32 km ile İncedere, en yakın köy ise 2 km ile Günbatur köyüdür. Çeşitli sebeplerden dolayı İlçede yaşanan göç nedeniyle İlçe nüfusunda özellikle genç nüfusta sürekli bir azalma görülmektedir.

Halkın büyük çoğunluğu geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Hemen her ailenin kendine yeter tarım arazisi bulunmaktadır. Mer’a alanları ise hayvancılık açısından yeterlidir.
İlçemizde 26.363 hektar Tarım arazisi olup, bu arazinin 19.374 hektarı kurak, 6.894 hektarı sulanmaktadır. Sulanan arazinin %8’i dereler ve çaylardan sağlanırken DSİ bünyesinde tamamlanan Temle Göleti, Kızlar kalesi Göleti, Yukarıkulaca Göleti ve tamamlanma aşamasında olan Koruluk Barajı ile toplam %18’lik kısmı  daha sulanacaktır.

İl Özel İdaresi ve Şiran Belediyesinin ortaklığıyla kurulan ve daha sonra özelleştirilen süt fabrikası günde 25 ton süt işleme kapasitesine sahiptir. Fabrikada beyaz peynir, kaşar, tereyağı, ayran ve yoğurt üretilmektedir. Ancak fabrika özel sektöre devredilmiş olup halen kapasite kullanım çok düşük olup günde 7 ton süt işlemektedir.

Ayrıca yine Süt fabrikasında Fatih Sulhtan Mehmet adı altına 600 kğ işleme kapasiteli olan yerde günlük 200 kğ pestil ve köme üretimi yapılmaktadır. İlçemizde  deneme üretme başlayan ve olumlu sonuç alınan barit madeni işleme tesisi ve bunla entegre boya fabrikası bulunmaktadır. İlçemiz Telme köyünde ise şömine ve bina dış cephe kaplamalarında kullanılan kesme taş üretim tesisi bulunmaktadır. Akbulak köyü civarında ise kömür ocakları işletilmektedir. İlçenin yakacak Kömürünün bir kısmını bu ocaklardan karşılamaktadır. İlçemizde Gümüş Boya fabrikası kurulmuş ve faaliyetlerine devam etmektedir. İlçemize bağlı 39 köyümüze ulaşım stabilize yolla sağlanmakta, 31 köyümüze ise asfalt yolla ulaşılmaktadır. Toplam 500 km köy yolumuz mevcuttur. İlçe Merkezini Gümüşhane’ye bağlayan 3 yol mevcuttur. Bunlardan Şiran – İkisu arası ham yol olup, diğerleri yer yer asfalttır. Erzincan-Şiran yolu asfalt ve düzgündür.

Tüm köylerimizde otomatik telefon olup, Şiran, Merkez, Bahçeli, Telme, Alıç, Seydibaba, Kozağaç, Arıtaş, Kavakpınarı, Argu, Çevrepınarı, Güreş,Yeşilbük ve Ara Köyünden Santral vardır.

İlçemize enerji Gümüşhane Tekke trafo merkezinden gelip, Köse İlçesi üzerinde iki ayrı fiderden beslenmektedir. Birinci fider şehin merkezi ikinci fiderde köy gruplarını beslemektedir.Ayrıca Kılıçkaya barajından gelip Yeşilbükte ring olan ve İkisu Karamustafa üzerinden gelen enerji mevcut olup,şu anda kullanılmamaktadır. İlçemizde elektrikli 5 köy yaylası olup, bunlar Konaklı, Selimiye, Bahçeli, Kırıntı ve Yeniköy yaylalarıdır. 

İlçemiz Özel İdare Müdürlüğünde 1 Müdür, 1 Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni ve 1 Sözleşmeli işçi olmak üzere  3 personel ile  Özel İdare Bakımevinde 3 Adet  Greyder, 1  Adet Man Kamyon (Bıçaklı), 1 Adet Mercedes Kamyon, 1 Adet Dozer, 1 Adet Kepçe, 2 adet fatih kamyon, 1 Adet Silindir  ve 1 Adet Kanal Kazıcı olmak üzere toplam 11 adet aracı mevcuttur. Ayrıca 18 personel ile hizmet vermektedir. İlçemizde 2002 yılında hizmete açılan  Bu günkü adıyla Mustafa Beyaz Şiran Devlet Hastanesi 50 yatak kapasiteli olup,1 Ameliyathane, 1 Diş Polikliniği, 3 Adet normal Poliklinik, 1 adet acil poliklinik, Röntgen Odası, Laboratuar, erkek ve bayan hastalar için        5 yataklı Acil Müşahade Odası, 1 acil servis, ve Kadın Doğum Bölümüyle hizmet vermektedir. İlçemiz Devlet Hastanesi temizlik ve yemek işi ihale edilmiş olup, 13 kişi istihdam edilmektedir. İlçemizde bir Merkez ve birde Yeşilbük Beldemizde Belediyemiz vardır.

İlçe Merkezinde Tekke, Karaca, Fatih, Mertekli ve Şehit Hakan  Mahallesi olmak üzere 5 mahallesi mevcuttur. Ayrıca Yeşilbük Beldesi (Yeşilkent ve Yeşilyurt Mahallesi) ve 70 köy ve bunlara bağlı 16 adet mezra olmak üzere 93 yerleşim birimi vardır. İlçemize en uzak köy 32 km ile İncedere, en yakın köy ise 2 km ile Günbatur köyüdür.

İlçemizde Elektriği olmayan köyümüz bulunmamakta olup, İlçemizde köylerin hepsinde içme suyu olup,  Dumanoluğu, Babuş, Kaynakbaşı, Kadıçayırı, Susuz, Sinanlı ve  Tepedam köylerinin içme suyu tesis yenileme çalışmaları sürmektedir.

İlçemiz gençlerini kötü alışkanlıklardan ve kahvehane köşelerinden kurtarmak için  Kaymakamlık Köylere Hizmet Götürme Birliği ve İlçe Belediye Başkanlığınca ortaklaşa  yapılan Halısaha  spor kompleksi İlçemiz halkının hizmetine vermektedir.

Gümüşhane Valiliğinin yardımları ile Kaymakamlık Köylere Hizmet Götürme Birliğince İlçemiz Seydibaba Köyünde Tomara Şelalesi Tesis İnşaatı tamamlanarak hizmete açılmış olup,  Yol 2006 yılı Köydes kapsamında Köylere Hizmet Götürme Birliğimizce asfaltlanmıştır.

İlçemizde bir Yüksekokul açılması amacıyla Temmuz 2006‘da İlçe Kaymakamlığımız girişimiyle Şiran Yüksekokul Yaptırma ve Yaşatma Derneği kurulmuş olup Dernek olarak KTÜ Rektörlüğü ile görüşülmüş, önce dernek olarak daha sonra İlçe Kaymakamı ve Belediye Başkanı tarafından KTÜ Rektörü ziyaret edilerek ilçemize davet edilmiştir.10 Kasım 2006 tarihinde KTÜ Rektörü Yüksekokullardan sorumlu danışmanı ile ilçemizi ziyaret etmiştir. İlçemizde bir hayırsever işadamı tarafından yaptırılan Anadolu Meslsk Lisesi binası İşadamımız tarafından Yüksekokul binasına,bir başka işadamımız tarafından yaptırılan yurt binası da Öğrenci Yurdu olarak Tahsisi edilmiştir.Dernek tarafından YÖK kriterlerine göre hazırlanan Müracaat Dosyası KTÜ Senatosuna sunulmuş ve KTÜ Senatosunca İlçemizde Tarım Teknolojileri, Maden Teknikerliği ile Taş ve Mermer İşletmeciliği olarak üç bölüm açılması kararı çıkmıştır.
Daha sonra İlçe Kaymakamlığı,Belediye Başkanı ve Dernek Yönetimi olarak planlanan Yüksekokul Personeli için Lojman yapımı amacıyla İstanbul ‘da işadamları ile bir toplantı düzenlenmiş ve Mayıs 20074’de Dernek tarafından İlçe Belediyemizden satın alınan arsa da 10 daireli lojman yapımına başlanmıştır.Lojman Yapımı devam etmektedir.

İlçemizde yapımı daha önce bitmiş olan Koruluk Barajının sulama kanalları yapımına ait çalışmalar da bitmiş ve ilçemizin tarımsal olarak sulanabilir arazi miktarı yükselmiştir.

İlçemizde futbola büyük bir ilgi vardır. Şiranspor da hala 1nci amatörde başarı ile mücadele etmektedir. Kaymakamlık Köylere Hizmet Götürme Birliğimizce de çim futbol sahasının etrafı çevrilmiş ve yol tarafına düşen yerin istinat duvarı da yapılmış olup, noksan kalan kısımları olarak tribün ve soyunma odalarının ihalesi yapılarak kısmı olarak tamamlanmıştır.